Terwijl het eerste deel van deze landschapsbeschrijving ging over de strijd tegen de zee en de sporen die nog steeds te zien zijn, gaat dit deel over het water, waarvan er te veel of te weinig binnen de dijken was ..
Zowel traditionele kenmerken als verschijningen in het landschap zullen begrijpelijk zijn..

Waar je ook kijkt in Friesland en Oost-Friesland: overal zie je sloten en waterlopen..
De sloten omringen huizen en boerderijen, lopen door grotere percelen en hele dorpen.. In enkele gevallen kunnen ze echter ´rivieren´ worden genoemd..
De Weser en de Hunte, als voorbeelden van de weinige echte rivieren, stromen zelfs stroomopwaarts vele kilometers stroomopwaarts als de overstroming stijgt..
Al deze waterlopen maken deel uit van een gigantisch drainagesysteem, dat van het individuele huis leidt naar de ´dieptepunten´, die meestal ´oevers´ worden genoemd, naar de ´dieptepunten´, die op hun beurt via de siel in de zee worden ontwaterd..
In een landschap dat grotendeels op zeeniveau of zelfs lager ligt, is de gecontroleerde afvoer van oppervlaktewater van groot belang..
Dit systeem wordt zorgvuldig onderhouden.. Elke huiseigenaar houdt de afvoersloten rond zijn huis vrij - anders wordt zijn eigendom heel snel nat..
Ieder half jaar in de winter kun je zien hoe sloten in het open veld worden gebaggerd en bevrijd van algengroei..
Er is zelfs een soort jaarlijkse belasting, die door alle inwoners van een gemeente wordt geheven tot een bepaalde hoogte boven zeeniveau (normaal nul), nog steeds in de volksmond ´Deichacht´ genoemd..

Nu zou je denken dat het gemakkelijk was om van het oppervlaktewater af te komen.. Bij eb (correct: ´laag water´, ongeveer elke 12 uur), worden de siels geopend (voorheen passief, nu meestal met mechanische ondersteuning) zodat het water bij vloed kan weglopen en sluiten (correct: ´hoog water´) zodat de zee niet dringt door..

Xxx placeholder afbeelding historisch Siel poort Vareler poort xxx

Maar zo eenvoudig is het niet.. Bij stormvloed (bijna altijd in de winter een half jaar) verslechtert de situatie vaak dramatisch.. In zo´n weersituatie komen meestal twee factoren samen.. Enerzijds is er een aanhoudende storm die dagenlang vanuit het noordwesten waait met als gevolg dat de overstromingen in de Duitse Bocht niet kunnen weglopen.. Het resultaat is een steeds groter wordende overstroming met navenant toenemende golven..

Xxx placeholder foto Flutsteine ​​Dangast xxx

De golven ´knabbelen´ op de zeedijken en worden daarom bijzonder zorgvuldig onderhouden..
Deze zorg omvat ook de schapen, die de grasmat van de lente tot de late herfst bemesten en met hun hoeven verdichten..
Sledelopers en fietsbanden, waardoor onervaren toeristen op sommige plaatsen onzorgvuldig diep in de zeedijk van de dijken doorsnijden, waar de golven dan dankbare aanvalspunten vinden, hebben een tegengesteld en schadelijk effect.. Over schapen gesproken, als je ze op hun knieën ziet grazen, ziet het er grappig uit, maar het heeft niets te maken met luiheid.. Meestal doen ze dit omdat ze pijn in hun klauwen hebben.. De oorzaak is een wijdverbreide hoefziekte, waarvan de ziekteverwekker hardnekkig blijft bestaan ​​of zich blijft verspreiden in de vochtige grond: de zogenaamde ´slappe ledemaat´..

De tweede factor is het zogenaamde ´springtij´.. Elke twee weken staan ​​de zon en de maan ofwel aan weerszijden van de aarde of samen aan dezelfde kant.. Dan is de overstroming boven het gemiddelde (3 dagen te laat in de Duitse Bocht)..
Als beide factoren nu samenkomen, namelijk het springtij en de aanhoudende storm uit het noordwesten, dan hebben we een stormvloed.. Oppervlaktewater uit binnenland kan niet meer passief worden afgevoerd.. In het binnenland wordt het steeds drukker.. Als er hevige regen of sneeuwsmelting komt, staan ​​de Friese laaglanden op hun hoede..
Hoewel er nu indrukwekkend krachtige pompstations zijn met intervallen aan de kust, is hun capaciteit ook niet ontworpen voor het ergste geval..
Alleen massale en vroege afvoer van het water en bidden dat de storm spoedig zal afnemen, zal helpen..

Xxx placeholder foto gemaal Vareler Hafen xxx

Nu zou je denken dat je de zomer zou kunnen gebruiken om zoveel mogelijk water af te tappen.. Dus je zou in de winter een reserve hebben.. Maar verre van: grote delen van dit landschap staan ​​op drassige grond die niet ongecontroleerd mag drogen, omdat anders de fundering van veel gebouwen zou breken..
Daarom wordt de uitstroom van kleinere inzamelkanalen nauwkeurig gereguleerd..
De binnenwaterafvoer is een zeer fijn uitgebalanceerd systeem voor het afvoeren van water en het vasthouden van water.. Zoals de titel hierboven zegt: ´Water - te veel of te weinig´..

Bijzonder aan deze afwatering zijn de gebieden onder zeeniveau.. In Nederland is dit niets bijzonders, dus in sommige delen van Oost / Friesland vindt u de technologie die bij onze buren bekend is om eerst water naar een hoger niveau te pompen, zodat het van daaruit in zee kan worden geloosd.. Dit gebeurt tegenwoordig met pompen.. Vóór de elektrificatie werden waterlepels gebruikt..
Een zeer goed onderhouden en functioneel voorbeeld van een dergelijke molen is te vinden in Neustadtgödens op Wedelfeld (53. 47251, 7. 9916).. Het is geïnstalleerd tussen twee waterlopen van verschillende hoogtes en pompte het water oorspronkelijk van de lagere naar de hogere waterloop met behulp van een door de wind aangedreven Archimedische schroef.. Deze molen is te allen tijde vrij toegankelijk (150m nat weilandpad).. Op zaterdag is het op afspraak ook van binnen te bezichtigen en met een beetje geluk is het ook in werking te zien..
Informatie is hier te vinden:
https: // www.. Oost-Friesland.. de / mein-ostfriesland / vakantieoorden / zand / interessant / wasserschoepfmuehle-auf-dem-wedelfeld.. html

xxx placeholder foto´s Neustadtgödens watermolen xxx

Over het algemeen is Neustadtgödens een wandeling waard.. De huizen van het stadscentrum worden aangegeven met de activiteit van de bouwer.. Vanwege de vrijheid van godsdienst die de eigenaren van de ´Glorie van Gödens´ hebben verleend, hebben veel religieuze gemeenschappen hun stempel op de site gedrukt..

Xxx placeholder foto´s Neustadtgödens

Water - te weinig

Hoewel er overal in Oost-Friesland genoeg water is, is drinkwatervoorziening al generaties lang een belangrijke uitdaging..
Voordat de watervoorziening werd ontwikkeld, was eetbaar zoet water kostbaar.. Door de drainage van de grond sijpelde het snel weg in de Geest, terwijl in het moeras het water grotendeels zout was en in de heide gebieden het grondwater muf en muf was.. Met conventionele handpompen konden drinkwaterlagen van de huidige kwaliteit niet worden bereikt..
De vroege kolonisten verzamelden het regenwater nog steeds in zogenaamde ´Soods´ of in ´Fethingen´ (Germaanse ´th´ zoals tegenwoordig gebruikelijk in het Engels).. Zoiets blijft bewaard in de Wurtendorf Ziallerns (53. 64768, 7. 87415)..
Volgens huidig ​​onderzoek bewaarde een Sood schoon regenwater als drinkwater voor de kolonisten, terwijl de Fething oppervlaktewater opsloeg voor het besproeien van het vee..
De voormalige, lange ´dorpsklerk´ van Ziallerns, Gerhard Ahlrichs, een erkend regionaal historicus, wist decennia geleden in een persoonlijk gesprek ter plaatse dat er veel verloren kennis over filtertechnologie was in de stratificatie van de fethings.. Deze fethings zouden dus niet alleen oppervlaktewater hebben verzameld door het deskundige gebruik van verschillende lagen organisch en anorganisch materiaal, maar ook het brakke water van het omliggende moerasgebied hebben verfijnd en naar binnen hebben geleid..

Als je vandaag door het landschap rijdt, ruik je op sommige plaatsen de kunstmatige irrigatie met het dichtbijgelegen grondwater.. Het ruikt een beetje naar mest, een beetje vies.. Dit komt door de ijzerverbindingen die in de lucht oxideren..
Je kunt je voorstellen wat een ´plezier´ het moet zijn geweest om een ​​kopje van dit water of oud regenwater onder je neus te houden of zelfs te drinken..
EN DAN DE THEE KWAM!

Men houdt niet van een voor de hand liggende historische verklaring voor de theeliefde van de Oost / Friezen in dit land.. Toch wordt het uitgelegd.. Als het water niet lekker smaakte, moest je het eetbaar maken en desinfecteren.. Net zoals het Romeinse leger tijdens hun campagnes dubieus drinkwater met wijn verfijnde en zuiverde, is het water hier in Duitsland eetbaar gemaakt met thee vanwege de grote beschikbaarheid.. Warmte en de tannines van thee doden sommige ziektekiemen..

De zogenaamde ´Oost-Friese thee´ is daarom vooral sterk en zwart..
Als je om een ​​groene of zelfs witte thee vraagt, krijg je meestal minstens één opgetrokken wenkbrauw..
Als je thee wordt aangeboden, ben je welkom als gast.. Dat moet je weten te waarderen..
Een echte Oost-Friese thee (met ´wolken´ en gewoon niet roeren!) Is zeker een opvallende smaakbeleving.. Men spreekt niet voor niets van de ´Oost-Friese theeceremonie´.. Degenen die een Japanse theeceremonie verwachten, moeten echter naar Japan reizen..
Heel zelden vind je aanbiedingen met echte room (ongeveer 30% vetgehalte) in plaats van de gebruikelijke industriële crème.. Dit plezier mag je echt niet missen..

Het volgende hoofdstuk behandelt voornamelijk de regionale constructie..
De bovenstaande afbeeldingen worden nog steeds ingevoegd wanneer de tekst online staat.


ibnvh, 2016-06-27